Οι δίσκοι SSD γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλείς. Παρότι οι τιμές και το μέγεθός τους δεν είναι σε επίπεδα που θα μας επέτρεπαν να μιλήσουμε για επί της ουσίας αντικατάστασης των κλασσικών δίσκων (HDDs) με SSD, αποτελούν μία αποδεκτή λύση αναβάθμισης για τους απαιτητικούς χρήστες. Παράλληλα, έχουν κάνει την εμφάνισή τους, ειδικά στα laptops, οι θύρες mSATA που προσφέρουν μία εναλλακτική αναβάθμιση. Αποτελούν πιο οικονομική λύση αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν και χαμηλότερες ταχύτητες σε σχέση με τους SSD. Εδώ λοιπόν θα κάνουμε μία προσπάθεια να αποτυπώσουμε αυτές τις λύσεις και να δώσουμε απαντήσεις ως προς το ποια από αυτές είναι η πιο συμφέρουσα, ανάλογα με την περίπτωση του κάθε χρήστη.

Λίγα λόγια για το ρόλο του δίσκου σε ένα σύστημα

Ο σκληρός δίσκος (HDD) είναι το μέσο στο οποίο αποθηκεύονται τα αρχεία του λειτουργικού συστήματος και των εγκατεστημένων εφαρμογών καθώς και τα αρχεία του χρήστη (έγγραφα, μουσική, εικόνες, ταινίες, κλπ). Το πόσο γρήγορα θα εκκινήσει ο υπολογιστής ή μία εφαρμογή ή το πόσο γρήγορα θα εγκατασταθούν οι ενημερώσεις ή θα γίνει η σάρωση για ιους εξαρτάται από την ταχύτητα του δίσκου μας.

Η ταχύτητα ενός δίσκου επηρεάζει σε πολύ μεγάλο ποσοστό τη συνολική απόδοση ενός υπολογιστή. Συνεπώς, μία μεγάλη βελτίωση της ταχύτητας του δίσκου μπορεί να βελτιώσει δραματικά τη συνολική απόδοση του συστήματός μας.

Οι κλασσικοί δίσκοι αποτελούνται από μία μαγνητική επιφάνεια και ένα βραχίωνα με μία κεφαλή που τη διατρέχει. Αποτελούνται δηλαδή από μηχανικά μέρη που καταναλώνουν πολλή ενέργεια και υπόκεινται σε μηχανικές φθορές από τη χρήση.

Αντιθέτως, οι δίσκοι SSD αποτελούνται εξολοκλήρου από ηλεκτρονικά κυκλώματα και λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο με τα USB Flash memory sticks. Οπότε, η κατανάλωση ρεύματος είναι χαμηλότερη (σημ. έως πρότινος αυτό δεν ίσχυε) και η ταχύτητα τυχαίας προσπέλασης είναι σαφώς μεγαλύτερη, αφού δεν απαιτείται μετακίνηση κάποιου μηχανικού τμήματος. Στα αρνητικά των SSD συγκαταλέγεται ο μειωμένος χρόνος ζωής, ειδικά σε περιπτώσεις επανειλημμένων εγγραφών. Επιπλέον, οι χωρητικότητες είναι μικρές και οι τιμές σχετικά υψηλές. Οι συνηθέστερες χωρητικότητες είναι τα 128GB και 256GB.

Το τελευταίο διάστημα έχουν κάνει την εμφάνισή τους αρκετά laptops που διαθέτουν μία θύρα mSATA. Αυτή επιτρέπει τη σύνδεση ενός mSATA SSD δίσκου μικρής χωρητικότητας, συνήθως 8GB, ο οποίος λειτουργεί ως ένα επιπλέον επίπεδο caching στη λειτουργία του κυρίως δίσκου. Για να αξιοποιηθεί αυτή η λειτουργία απαιτείται η χρήση ενός σύγχρονου λειτουργικού συστήματος και του απαραίτητου driver. Ως λύση είναι ιδιαίτερα οικονομική, αλλά η διαφορά στις επιδόσεις είναι μεν αισθητή αλλά δεν προκαλεί συγκινήσεις!

Σε ποιους απευθύνεται η κάθε λύση

Δίσκος SSD

Ο χρήστης που έχει αυξημένες απαιτήσεις από το σύστημά του είναι ένας υποψήφιος αγοραστής δίσκου SSD. Στην περίπτωση ενός υπολογιστή desktop υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσης περισσότερων του ενός δίσκου. Οπότε μπορεί κάποιος να αγοράσει έναν γρήγορο SSD χωρητικότητας 128GB ή 256GB (ανάλογα με τις απαιτήσεις) και σε αυτόν να εγκαταστήσει το λειτουργικό και τις εφαρμογές, ενώ τα αρχεία του όπως εικόνες, μουσική και video μπορεί να τα φυλάσσει στον κλασσικό δίσκο που σίγουρα θα έχει πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητα.

Στην περίπτωση που έχουμε κάποιο laptop, που σχεδόν όλα υποστηρίζουν μόνο έναν δίσκο, ο απαιτητικός χρήστης θα πρέπει να συμβιβαστεί με τη μείωση της χωρητικότητας. Πράγματι, οι δίσκοι SSD των 500GB ή και παραπάνω είναι από ασύμφοροι έως απλησίαστοι αυτή τη στιγμή. Η συνηθέστερη πρακτική για laptop είναι η αγορά ενός SSD 256GB ώστε να μετριαστεί το πρόβλημα της χωρητικότητας. Όπως και να έχει, αποτελεί έναν συμβιβασμό, που η αλήθεια είναι ότι δε μπορούν να κάνουν όλοι οι χρήστες. Όσοι όμως μπορούν, θα δουν το laptop τους να βγάζει φτερά!

Δίσκος mSATA

Η λύση αυτή απευθύνεται στις εξής κατηγορίες:

• Χρήστες που δε θέλουν να διαθέσουν πολλά χρήματα για την αναβάθμιση
• Χρήστες laptop που έχουν ανάγκη υψηλής χωρητικότητας

Πράγματι, ένας δίσκος mSATA κοστίζει μόλις λίγα ευρώ, ενώ παράλληλα επιτρέπει στο χρήστη να κρατήσει τον μεγάλο δίσκο του laptop του. Τα μειονεκτήματα αυτής της επιλογής είναι αφενός η μικρή αύξηση στις επιδόσεις σε σχέση με την πλήρη λύση του SSD, αφετέρου η απαίτηση να διαθέτει αντίστοιχη θύρα το μηχάνημα και να υπάρχει σύγχρονο λειτουργικό σύστημα. Δηλαδή, σίγουρα δεν απευθύνεται σε κατόχους παλαιών μηχανημάτων.

Κλασσικός δίσκος HDD

Τέλος, υπάρχει και μία κατηγορία χρηστών οι οποίοι δεν έχουν λόγο ή δε μπορούν να επιλέξουν καμία από τις παραπάνω λύσεις.

• Χρήστες με παλαιό hardware που δεν υποστηρίζει mSATA και με πολύ low budget για να αναβαθμίσουν σε SSD
• Χρήστες που κάνουν απλές καθημερινές εργασίες web browsing/office applications, οπότε δεν έχουν ανάγκη από υψηλές επιδόσεις
• Χρήστες με πολύ οικονομικά συστήματα, που έτσι κι αλλιώς δεν θα οφεληθούν ιδιαίτερα με τη χρήση ενός SSD.  Πράγματι, δεν έχει λόγο κάποιος να αγοράσει έναν SSD αξίας 100€ για ένα laptop αξίας 350€ που αγόρασε πέρυσι.
• Εφαρμογές, όπως βάσεις δεδομένων, που απαιτούν πολλαπλές εγγραφές στο δίσκο. Οι SSD και οι mSATA έχουν περιορισμένο αριθμό εγγραφών που μπορούν να κάνουν μέχρι να χαλάσουν. Η χρήση τους σε ένα σύστημα με βάσεις δεδομένων με έντονη χρήση δεν ενδείκνυται σε καμία περίπτωση.

Σε κάθε περίπτωση οι δίσκοι SSD δεν αποτελούν ακόμα mainstream λύση, αφού η πλειονότητα των συστημάτων που πωλούνται έχουν κλασσικούς δίσκους. Αν και αυτό σιγά σιγά αλλάζει, είναι νωρίς να ισχυριστούμε ότι οι λύσεις SSD είναι για όλους. Αυτή τη στιγμή, αποτελούν απλώς λύσεις για λίγους που έχουν πραγματική ανάγκη για αυξημένες επιδόσεις.

Από την άλλη, οι mSATA είναι πολύ πρόσφατοι και λίγα συστήματα τους υποστηρίζουν. Η εκτίμησή μου είναι ότι όσο οι SSD γίνονται περισσότερο διαδεδομένοι, τόσο η θύρα mSATA θα τείνει να εξαφανιστεί, αφού αποτελεί απλώς μία ενδιάμεση λύση όσο οι SSD παραμένουν ακριβοί.

Ενημέρωση/Σημείωση:

Η θύρα mSATA που βρίσκεται σε πολλά σύγχρονα laptops μπορεί να χρησιμοποιηθεί με δύο τρόπους, ανάλογα με τις δυνατότητες του εκάστοτε μοντέλου. Είτε ως ένα ακόμα επίπεδο caching είτε ως δεύτερος αυτόνομος σκληρός δίσκος. Το άρθρο εξετάζει την πρώτη περίπτωση, στην οποία ο δίσκος mSATA που τοποθετείται δεν εμφανίζεται στη Διαχείριση Δίσκων, αλλά αξιοποείται με διαφανή προς το χρήστη τρόπο από τον driver του συστήματος. Η δεύτερη περίπτωση δεν εξετάζεται σε αυτό το άρθρο, καθώς είναι προφανές ότι σε αυτή δεν υπάρχει το δίλημμα για αντικατάσταση του βασικού δίσκου.